Przygotowanie pliku do druku to sprawa trudniejsza niż mogłoby się wydawać. Wszystko zależy od tego, co chcemy wydrukować. Najpopularniejsze programy graficzne, w których wykonujemy skład komputerowy (Corel Draw, Adobe InDesign czy Adobe Illustrator), posiadają intuicyjne systemy eksportowania plików do druku, dzięki którym łatwo ustawimy odpowiedni profil kolorów czy spady dokumentu. Elementem, który najczęściej budzi wątpliwości jest kolorystyka projektu. Często zdarza się, że kolory na wydruku odbiegają od tego, co widzimy na ekranie komputera – może to wynikać m. in. z nieodpowiedniej kalibracji monitora, na którym oglądamy projekt, bądź złego przygotowania pliku do druku. Wyjaśniamy najważniejsze pojęcia dotyczące kolorystyki i podpowiadamy, jak uniknąć błędów.
CMYK i to wszystko?
Drukujemy w palecie kolorów CMYK, nigdy w RGB, taki też profil kolorów powinien posiadać wyjściowy plik do druku. Czasem używa się również kolorów Pantone. Kolory Pantone są bardziej nasycone od barw CMYK, dotyczy to również czerni. Wszystko zależy od specyfiki projektu oraz tego, czy drukarnia korzysta z Pantonów, czy też drukuje wyłącznie w CMYK-u.
Spady a kolor
Spady to wyciągnięcie tła projektu o najczęściej 2-3 mm poza linię cięcia. Jeżeli tego nie dopilnujemy, a podczas prac introligatorskich dojdzie do przesunięcia, nasz projekt poważnie straci na estetyce, bowiem z jednej strony wydruku będzie widoczny biały pas niezadrukowanego papieru.
Rozdzielczość obrazu, czyli DPI a PPI
PPI, czyli „piksele na cal” (ang. pixels per inch), i DPI, czyli „punkty na cal” (ang. dots per inch), to kolejne kluczowe pojęcia związane z kolorystyką. Pierwsze dotyczy rozdzielczości obrazów rastrowych, drugie urządzeń drukujących. W druku nie widzimy pikseli (jeśli powiększamy obraz na ekranie komputera zobaczymy piksele w postaci charakterystycznych kwadracików), ale punkty (kropki) farby naniesionej na papier. Najczęściej drukujemy w rozdzielczości 300dpi. Jest to wystarczająca rozdzielczość, by obraz – ogólnie mówiąc – wyglądał dobrze na wydruku. Jednak im większy format druku, tym mniejsza wymagana rozdzielczość. Wynika to z faktu, że dużych formatów, jak roll-upy czy banery, nie ogląda się z bardzo bliska. Standardowa rozdzielczość dla roll-upów i banerów to zwykle 120dpi. Jeśli obraz przeznaczony do druku będzie miał mniejszą rozdzielczość niż wymagana, będzie wyglądał po prostu niekorzystnie. Gdy pobraliśmy z Internetu obraz, który ma zbyt niską rozdzielczość, a chcemy uzyskać dobry efekt wizualny, możemy go – o ile to możliwe – zmniejszyć. Wówczas zwiększy się zagęszczenie pikseli na cal, a więc rozdzielczość będzie wyższa.
Nafarbienie – co to takiego?
Nafarbienie to ilość farby, która trafia na dany obszar papieru. W przypadku czystej czerni jest to 100%K. Gdy mieszamy kolory z palety CMYK ta wartość wzrasta. Zbyt duże nafarbienie jest bardzo niekorzystne. Papier o niskiej gramaturze może zacząć się marszczyć. Farba może także zbyt wolno wysychać, co poskutkuje widocznymi smugami lub sklejaniem się arkuszy. Obszar zadrukowany jednym kolorem w 100% kryciu określa się mianem apli. Zadrukowanie aplą dużego obszaru może być problematyczne w przypadku mocnych, głębokich kolorów CMYK, które wymagają większego nafarbienia. Wówczas warto rozważyć zastosowanie dla takich obszarów dodatkowego koloru Pantone (a więc mniejszej ilości farby).
Czerń bardziej czarna
Kolor czarny na ekranie to zerowe wartości wszystkich składowych RGB, czyli najgłębsza możliwa czerń. Z kolei drukując w tym kolorze, stosujemy wartości dodatnie. C0, M0, Y0, K100 na wydruku ten odcień może wydawać się szary, stosuje się go do tekstów i drobnych elementów. Głęboką czerń uzyskamy mieszając różne składowe CMYK, co spowoduje nałożenie na jeden obszar arkusza czterech kolorów (wartości potrzebne do uzyskania najgłębszej możliwej czerni – C30, M30, Y30 i K:100). Tego rozwiązania nie stosuje się jednak dla tekstów, gdyż spasowanie bardzo drobnych elementów jest dość trudne i nawet delikatne przesunięcie jednego z kolorów mogłoby spowodować, że dany czarny element będzie niewyraźny lub będzie posiadał kolorowy „cień”.
Przygotowując plik do druku, warto pamiętać o dokładnym sprawdzeniu kolorystyki pliku. Przede wszystkim istotne jest ustawienie profilu CMYK. Kolorowe grafiki muszą zostać rozciągnięte na spady dokumentu, a rozdzielczość ustawiona adekwatnie do formatu projektu (mniejsza dla projektów wielkoformatowych).
