W przypadku doboru wielkości czcionek, im mniejszy format materiałów reklamowych, tym większe wyzwanie. Jaki rozmiar czcionki będzie najlepszy dla takich form, jak wizytówka czy etykieta?
Kiedy czcionka przestaje być czytelna? Zacznijmy od podstaw.
Font a czcionka
Językowa norma użytkowa pozwala obecnie używać określeń font i czcionka wymiennie – jako synonimów, którymi określa się zarówno krój pisma, jak i font, czyli jego komputerowy zapis. Jednak historycznie czcionka to fizyczny nośnik pisma, używany w Europie od XV wieku, w druku mający formę metalowego prostopadłościanu. Font jest elektroniczną formą zapisu czcionek o wspólnych cechach – inaczej, cyfrową postacią pisma. Instalując font na komputerze, otrzymujemy pakiet zawierający informacje o kroju pisma, jego rodzinach i odmianach oraz zestaw „bazowy”, czyli zbiór znaków o określonych cechach wyróżniających dany font (style, szeryfy, proporcje).
Standardowy OpenType
Najnowszym i najpopularniejszym formatem fontów jest OpenType wprowadzony przez Adobe i Microsoft. Znaki w OpenType są kodowane w Unicode i posiadają różnorodne dodatkowe funkcje, np. znaki alternatywne oraz możliwość osadzania krojów na stronie WWW, co pozwala na wyświetlanie ich w przeglądarce na komputerze, na którym danego fontu nie zainstalowano. To kluczowa funkcja w „dobie Internetu”, stwarzająca szerokie pole do popisu w zakresie doboru środków typograficznych przez web designerów.
Krój pisma
Kroje pisma są dziełami autorskimi i jako takie podlegają ochronie prawnej. Stanowią zestaw znaków o unikalnych dla danego fontu cechach. Krój pisma jest najistotniejszym elementem określającym wygląd fontów. Wyróżniamy dwa kluczowe kroje: krój szeryfowy (serif) i krój bezszeryfowy (sans serif). Czym są szeryfy? To swoiści „strażnicy” pisma, choć nie mają nic wspólnego z szeryfami – stróżami prawa. Są to wszelkiego typu elementy ozdobne, które zwiększają dekoracyjność czcionki. Jeśli dany font został zaprojektowany z zastosowaniem szeryfów, to powinny być one używane konsekwentnie w całym zestawie znaków danego fontu. Szeryfy i zróżnicowana grubość linii nawiązują do kutych w kamieniu napisów w starożytnym Rzymie. Popularne czcionki szeryfowe to: Times New Roman, Georgia, Bookman Old Style czy Courier. Krój bezszeryfowy, czyli pozbawiony szeryfów, dawniej stosowano zdecydowanie częściej, przede wszystkim z uwagi na niską rozdzielczość ekranów komputerowych, która utrudniała poprawne wyświetlanie dekoracyjnych elementów czcionki. Obecnie na stronach internetowych spotkamy różnorodne fonty, często bardzo ozdobne. Popularne czcionki bezszeryfowe to: Arial, Helvetica, Tahoma, Futura czy Century Gothic.
Czytelność czcionki a prawo
Wielkość czcionki na materiałach drukowanych, jak wizytówki czy etykiety powinna zapewniać czytelność. Dzięki unijnemu Rozporządzeniu 1169/2011 mamy obecnie „odgórnie” określone wymagania odnośnie wielkości czcionek etykietowych. Większa czcionka minimalna i wymóg czytelności informacji to ukłon w stronę konsumentów, którzy coraz uważniej przyglądają się danym na opakowaniach produktów czy leków. Współczesne trendy promujące żywność ekologiczną lub tzw. slow food są dodatkową formą oddolnego nacisku na producentów w kwestii czytelności i przejrzystości informacji na opakowaniach. Nic dziwnego, że obecnie nierzadko informacje o składzie nie są podawane „drobnym drukiem”, a stają się elementem marketingowego przekazu. Duży napis „bez GMO” czy „bez glutaminianu sodu” w centralnej części etykiety czy opakowania już nikogo nie dziwi.
Jaki rozmiar?
Prawne ustalenie minimalnej wielkości czcionki etykietowej o wysokości x = 1,2 mm poprawiło czytelność opakowań. Jest to ważne nie tylko dlatego, że coraz więcej osób dokładnie sprawdza, co kupuje, ale także z uwagi na starzenie się społeczeństw. W opakowaniach o największej powierzchni, której pole jest mniejsze niż 80 cm2, można zastosować czcionkę, gdzie wysokość x = 0,9 mm. W przypadku standardowej czcionki Times New Roman będzie to 8 pkt dla x = 1,2 mm i 6 pkt dla x = 0,9 mm. W przypadku krojów ozdobnych warto przed ostateczną akceptacją rozmiaru fontu zmierzyć jego wysokość.
Najmniejsze materiały reklamowe
Wizytówka należy do najmniejszych materiałów promocyjnych, a odpowiedni dobór kroju pisma jest w jej przypadku kluczowy. Układ wszystkich elementów, kolorystyka, grafika i krój pisma powinny być bardzo dokładnie przemyślane. Nieczytelna wizytówka nie spełni swojej funkcji. Najskuteczniejszy sposób, by zagwarantować, że będzie skutecznie zachęcała do kontaktu, jest dobór odpowiedniego kroju pisma. Najczęściej w projektach wizytówek stosuje się czcionki bezszeryfowe, które pozbawione są dekoracyjnych elementów mogących negatywnie wpływać na czytelność. Ważne jest, by czcionka harmonizowała z charakterem reklamowanej działalności, kojarzyła się z daną branżą.
Kroje pisma występują w różnorodnych wersjach i odmianach, a wybór odpowiedniego fontu zależy przede wszystkim od tego, gdzie dany napis ma się pojawić. W przypadku etykiet i małych materiałów reklamowych najistotniejsze jest, by czytelne były nawet najmniejsze litery. Wszystkie kluczowe dane i informacje powinny mieścić się na etykiecie bądź wizytówce bez efektu „upychania” treści.
